Spis treści
Rośliny zbożowe są grupą roślin zbożowych z rodziny wiechlinowatych. Posiadają one wysoką zawartość skrobi i są wykorzystywane do celów konsumpcyjnych, pastewnych i przemysłowych. Najbardziej popularnymi produktami z zboża są mąki, syropy, kasze i oleje. Jest to podstawowy surowiec w wielu gałęziach przemysłu, między innymi młynarstwo, piwowarstwo, gorzelnictwo czy farmaceutyka. Rośliny zbożowe dzielą się oczywiście na kilka rodzajów, które opiszemy poniżej.
Proso
Inaczej kasza jaglana. Jako jedyna jest zasadotwórcza, co jest bardzo korzystne dla naszego organizmu (szczególnie wtedy kiedy nasza dieta obfituje w pokarmy kwasotwórcze). Posiada witaminy z grupy B, lecytynę i substancje mineralne takie jak wapń, fosfor, potas czy żelazo. Nie zawiera glutenu, przez co nadaje się jako składnik do diety bezglutenowej. Jest bardzo łatwo strawna. Z ziarna prosa robi się mąkę używaną jako dodatek do kleików i do niektórych rodzajów pieczywa. Ziarniaki są dodawane do gulaszy, warzyw czy słodkich ziemniaków. W Chinach, Nepalu oraz Afryce proso używa się do warzenia piwa i pędzenia alkoholi. Ma również bardzo duże zastosowanie w żywieniu zwierząt, zwłaszcza ptactwa.
Owies
Owies występuje pod postacią dziką i uprawną. Tymi uprawnymi są przede wszystkim Avena sativa (około 90% upraw na świecie) a reszta to A. strigosa, A. abyssinica, A. bizantina i A. fatua. W Polsce ziarno owsa w 80% przeznacza się na paszą, 15% na materiał siewny natomiast resztę na cele konsumpcyjne. Obecnie jednak co raz bardziej poznawane są właściwości owsa i znajduje się dla niego co raz to nowsze zastosowania na przykład w dietetyce, lecznictwie, przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym czy chemicznym. Ze wszystkich zbóż ma najsilniej rozwinięty system korzenny dzięki czemu efektywnie zbiera składniki pokarmowe z gleby. Jest wrażliwy na susze i ma wysokie wymagania co do wilgotności gleby. Z racji tego, że nie boi się przymrozków powinien być siany jak najwcześniej.
Kukurydza
Jest to roślina ciepło i światłolubna. Pochodzi z Meksyku i nie występuje w formie dzikiej. Jej największymi producentami są Stany Zjednoczone, Chiny oraz Brazylia. Najczęściej kukurydzę stosuje się w przemyśle młynarskim, produkcji krochmalu, alkoholu i biogazu oraz jako surowiec energetyczny. Najczęściej jednak kukurydzę wykorzystuje się w sztuce kulinarnej i przemyśle spożywczym. Jest to istotny składnik kuchni meksykańskiej. Przykładowe produkty, które wytwarza się z ziaren kukurydzy to olej, syrop, skrobia (mazeina), mąka, kasza, suszone ziarna przeznaczone do prażenia popcornu, płatki oraz mrożonki. Kukurydzę stosuje się również jako lek. Znamiona kukurydzy używane są jako lek moczopędny oraz w pewnym stopniu przeciwzapalny i rozkurczowy w przypadku trudności w oddawaniu moczu.
Pszenica
Pochodzi ona z południowo-zachodniej oraz środkowej Azji. Możemy wyróżnić około 20 gatunków pszenicy. Jest jednym z najdawniej uprawianym zbożem oprócz jęczmienia. Zajmuje ona trzecie miejsce, tuż po kukurydzy i ryżu w światowej produkcji zboża. Może dorastać nawet do 110cm wysokości. Jest to jedno z podstawowych zbóż i wytwarza się z niego mąkę i kaszę. Skrobia jest wykorzystywana w medycynie, natomiast otręby w dietetyce. Jest to również jedna z podstawowych pasz w rolnictwie.
Ryż
Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Jest drugim, po pszenicy najbardziej uprawianym zbożem świata. Stanowi wyżywienie 1/3 ludności świata. 95% zbiorów ryżu przeznacza się na pokarm dla ludzi. Częściowo obłuskane ziarno, które jest pozbawione tylko plew nazywane jest inaczej ryżem brązowym. Posiada ono około 8% białka i niewielkie ilości tłuszczu. Z ryżu siewnego wytwarza się mąkę, kaszę czy ziarno i jest to również surowiec do wyrobu alkoholi takich jak sake, araku czy wina ryżowego.